سیستم طبقه‌بندی بیماری مزمن کلیه (CKD) توسط KDIGO (سازمان بهبود نتایج جهانی بیماری‌های کلیوی) یک معیار اساسی است که بر دو عامل اصلی استوار است: میزان فیلتراسیون گلومرولی تخمینی (eGFR) و نسبت آلبومین به کراتینین ادرار (UACR) یا همان دفع آلبومین.
در راهنمای KDIGO 2024، همانند راهنمای قبلی، وضعیت کلیه با استفاده از این دو عامل به صورت یک جدول (G برای eGFR و A برای UACR) طبقه‌بندی می‌شود.
در زیر، متنی مناسب برای وب‌سایت برای توضیح هر یک از مراحل (G1 تا G5) بر اساس eGFR، به همراه اشاره به اهمیت دفع آلبومین (A1 تا A3) ارائه شده است.
بیماری مزمن کلیه (CKD) با استفاده از دو معیار اصلی طبقه‌بندی می‌شود: ۱-میزان عملکرد کلیه (بر اساس آزمایش خون) و ۲- میزان دفع پروتئین آلبومین در ادرار (بر اساس آزمایش ادرار).
اطلاع از مرحله CKD به پزشک شما کمک می‌کند تا بهترین برنامه درمانی و مراقبتی را برای شما تنظیم کند.
توجه: این اطلاعات صرفاً برای آگاهی است و جایگزین مشورت با پزشک شما نمی‌شود.
۱. مراحل بر اساس عملکرد کلیه (eGFR – مراحل G)
عملکرد کلیه با معیاری به نام eGFR (میزان فیلتراسیون گلومرولی تخمینی) اندازه‌گیری می‌شود. این عدد نشان می‌دهد که کلیه‌های شما چقدر خون را در دقیقه تصفیه می‌کنند. (واحد: )
| مرحله CKD (G) | محدوده eGFR | توضیح مناسب برای بیمار |
| G1 | عملکرد طبیعی یا بالا. در این مرحله، عملکرد کلیه شما عالی است. اگرچه عملکرد بالا است، اما اگر آزمایشات دیگر (مانند دفع آلبومین) غیرطبیعی باشد، همچنان به عنوان CKD مرحله ۱ در نظر گرفته می‌شوید. | |
| G2 | کاهش خفیف عملکرد. عملکرد کلیه شما کمی کاهش یافته است. در این مرحله، تمرکز بر مدیریت عوامل خطر (مانند فشار خون و دیابت) و غربالگری منظم است تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. | |
| G3a | کاهش خفیف تا متوسط عملکرد. این یک مرحله کلیدی است. عملکرد کلیه شما شروع به کاهش جدی کرده است. هدف اصلی کاهش سرعت پیشرفت بیماری و نظارت بر عوارض احتمالی (مانند کم‌خونی یا مشکلات استخوانی) است. | |
| G3b | کاهش متوسط تا شدید عملکرد. عملکرد کلیه شما به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. در این مرحله، معمولاً برای جلوگیری از عوارض بیشتر، نیاز به نظارت دقیق‌تر توسط پزشک یا متخصص کلیه (نفرولوژیست) دارید. | |
| G4 | کاهش شدید عملکرد. کلیه‌های شما در حال حاضر به سختی کار می‌کنند. در این مرحله، لازم است که برای درمان‌های جایگزین کلیه (مانند دیالیز یا پیوند کلیه) در آینده نزدیک، با تیم درمانی خود برنامه‌ریزی کنید. | |
| G5 | نارسایی کلیه. کلیه‌ها تقریباً از کار افتاده‌اند. در این مرحله، درمان‌های جایگزین کلیه برای حفظ زندگی ضروری است. نارسایی کلیه به مراقبت فوری و دائمی نیاز دارد. |
۲. مراحل بر اساس دفع آلبومین در ادرار (UACR – مراحل A)
آلبومین نوعی پروتئین است. وجود مقادیر زیاد آلبومین در ادرار (که در حالت عادی نباید باشد) نشان‌دهنده آسیب به کلیه‌ها است. این معیار با آزمایش نسبت آلبومین به کراتینین ادرار (UACR) مشخص می‌شود.
| مرحله آلبومینوری (A) | محدوده UACR () | توضیح مناسب برای بیمار |
| A1 | دفع آلبومین طبیعی یا نزدیک به طبیعی. این وضعیت بهترین حالت است. خطر بیماری قلبی و پیشرفت CKD در این گروه پایین‌ترین است. | |
| A2 | افزایش متوسط دفع آلبومین. این نشان‌دهنده آسیب خفیف تا متوسط کلیه است. مدیریت جدی فشار خون و قند خون برای کاهش این میزان و محافظت از کلیه و قلب بسیار مهم است. | |
| A3 | افزایش شدید دفع آلبومین. این نشان‌دهنده آسیب شدید کلیه است و بالاترین خطر را برای پیشرفت سریع CKD و بیماری‌های قلبی عروقی دارد. مداخلات دارویی و تغییر سبک زندگی برای کاهش این پروتئین حیاتی است. |
۳. ترکیب مراحل (G و A)
مرحله CKD شما با ترکیب این دو عامل مشخص می‌شود. به عنوان مثال:
- CKD G2A1: عملکرد کلیه کمی کاهش یافته اما دفع آلبومین طبیعی است (پایین‌ترین خطر).
- CKD G3aA3: عملکرد کلیه متوسط کاهش یافته و دفع آلبومین به شدت بالا است (بالاترین خطر در این گروه).
مهم‌ترین نکته: هرچه عدد مرحله G (عملکرد کلیه) بالاتر و عدد مرحله A (دفع آلبومین) بیشتر باشد، خطر پیشرفت بیماری و عوارض قلبی عروقی بالاتر است و نیاز به مراقبت تخصصی‌تری دارید.
با مشورت با پزشک خود، می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره مرحله خاص بیماری‌تان و بهترین گزینه‌های درمانی برای حفظ سلامت کلیه‌هایتان به دست آورید.
درک سطح خطر بیماری کلیوی: راهنمای چراغ راهنمایی KDIGO
وضعیت بیماری مزمن کلیه (CKD) شما بر اساس عملکرد کلیه‌ها (مراحل G) و میزان دفع پروتئین آلبومین در ادرار (مراحل A) تعیین می‌شود. هر خانه در این جدول نشان‌دهنده سطح خطر شما برای پیشرفت بیماری کلیوی و ابتلا به مشکلات قلبی-عروقی است.
🟢 ناحیه سبز: کمترین خطر (همه چیز تحت کنترل)
- مراحل: اغلب G1، G2 و A1
- وضعیت: در این ناحیه، عملکرد کلیه شما یا طبیعی است یا کمی کاهش یافته و دفع آلبومین در ادرار شما طبیعی است.
- پیام برای بیمار: “تبریک می‌گوییم! شما در کمترین سطح خطر هستید. به سبک زندگی سالم (تغذیه، ورزش) ادامه دهید و آزمایش‌های سالانه خود را طبق برنامه انجام دهید.”
🟡 ناحیه زرد: خطر متوسط (نیاز به توجه بیشتر)
- مراحل: اغلب G3a و A1 یا G2 و A2
- وضعیت: شما در این ناحیه نیازمند توجه بیشتر هستید. ممکن است عملکرد کلیه کمی پایین‌تر آمده یا دفع آلبومین در ادرار شما کمی افزایش یافته باشد.
- پیام برای بیمار: “کلیه‌های شما نیاز به مراقبت بیشتری دارند. لازم است که با پزشک خود در مورد کنترل دقیق‌تر فشار خون و قند خون صحبت کنید. باید فعال‌تر باشید و تغییرات لازم در سبک زندگی را جدی بگیرید.”
🟠 ناحیه نارنجی: خطر بالا (مداخله ضروری)
- مراحل: اغلب G3b یا هر ترکیبی با A3
- وضعیت: این ناحیه نشان‌دهنده خطر بالا است. عملکرد کلیه شما به طور قابل توجهی کاهش یافته و/یا دفع آلبومین در ادرار شما بالا است. خطر پیشرفت CKD و مشکلات قلبی زیاد است.
- پیام برای بیمار: “هشدار جدی! شما در ناحیه خطر بالایی هستید. باید به طور منظم توسط متخصص کلیه (نفرولوژیست) ویزیت شوید. درمان‌های دارویی جدید (مانند مهارکننده‌های SGLT2 یا مهارکننده‌های SRA) برای محافظت از کلیه و قلب شما ضروری است. این مرحله نیاز به یک برنامه درمانی جامع و دقیق دارد.”
🔴 ناحیه قرمز: بالاترین خطر (نظارت تخصصی و برنامه‌ریزی)
- مراحل: G4 و G5 و برخی از ترکیبات G3b با A3
- وضعیت: شما در بالاترین سطح خطر هستید. عملکرد کلیه بسیار پایین است یا در مرحله نارسایی قرار دارید. نیاز به مراقبت فوق تخصصی و آماده‌سازی برای درمان‌های جایگزین کلیه (مانند دیالیز یا پیوند) وجود دارد.
- پیام برای بیمار: “وضعیت اورژانسی در برنامه‌ریزی! شما نیاز به نظارت فوق تخصصی و شدیدترین درمان‌های موجود دارید. با تیم درمانی خود در مورد گزینه‌های درمانی جایگزین کلیه (دیالیز یا پیوند) و زمان‌بندی آن به‌صورت جدی بحث و برنامه‌ریزی کنید. هدف اصلی، حفظ بهترین کیفیت زندگی ممکن است.”
هدف از این رنگ‌بندی
هدف از این رنگ‌ها، ایجاد یک نقشه راه ساده است:
- رنگ‌ها به شما می‌گویند که وضعیت شما چقدر جدی است.
- مراحل G (ردیف‌های عمودی) به شما می‌گویند عملکرد کلیه شما چقدر است.
- مراحل A (ستون‌های افقی) به شما می‌گویند چقدر کلیه‌های شما آسیب دیده‌اند.
هرچه خانه شما در جدول به سمت قرمز و پایین‌تر (G) و راست‌تر (A) حرکت کند، ریسک بالاتر است و اقدامات درمانی باید قوی‌تر و تخصصی‌تر شوند.
«وقتی درباره‌ی بیماری مزمن کلیه صحبت می‌کنیم، خیلی‌ها فقط به آسیب کلیه فکر می‌کنند…
اما واقعیت خیلی عمیق‌تر از این است.
CKD یک ریسک‌فاکتور قدرتمند برای مرگ قلبی–عروقی است. 🫀
در یکی از بزرگ‌ترین آنالیزهای جهانی، داده‌های ۷۶ مطالعه کوهورت با بیش از ۲۶ میلیون شرکت‌کننده بررسی شد.
نتیجه تکان‌دهنده بود: بیش از ۷۷۶ هزار مرگ قلبی–عروقی در این جمعیت ثبت شده بود.
📊 یافته‌ها نشان دادند که با هر کاهش در GFR و هر افزایش در آلبومینوری، خطر مرگ قلبی–عروقی به‌طور خطی و قابل پیش‌بینی بالا می‌رود.
و جالب این‌جاست که حتی بعد از کنترل فاکتورهایی مثل سن، فشار خون و دیابت… این ارتباط همچنان قوی و معنادار باقی می‌ماند.
💡 این یعنی بیمار مبتلا به CKD فقط یک بیمار کلیوی نیست…
بلکه از نظر قلبی–عروقی یک بیمار پرخطر است.
✅ مداخله زودهنگام، کنترل دقیق فشار خون و درمان آلبومینوری می‌تواند به‌طور مستقیم به کاهش چشمگیر مرگ‌ومیر قلبی منجر شود.
در واقع CKD یک عدد در آزمایش نیست؛
بلکه یک زنگ خطر جدی برای قلب است.»
